Đạo đức người cán bộ cách mạng và đạo đức người cán bộ Kiểm sát trong tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh

Đối với người cán bộ kiểm sát, với trọng trách được giao là bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, việc học tập rèn luyện theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, cụ thể là những đức tính được Người dành cho cán bộ của ngành là việc làm không thể thiếu. Để tiếp tục thực hiện tốt, có hiệu quả cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", đặc biệt là học để làm theo tư tưởng, đạo đức và phong cách của Bác Hồ. Kiểm sát online cho đăng tải bài viết sau đây để độc giả nhận thức đầy đủ hơn Chỉ thị số 03-CT/TW.                                                                              

Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng, các ngành, các cấp “tiếp tục làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức sâu sắc những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh;… xây dựng và tổ chức thực hiện những chuẩn mực đạo đức theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, phù hợp với đặc điểm hoạt động của từng ngành, từng địa phương, cơ quan, đơn vị trong giai đoạn hiện nay”.

Đạo đức Hồ Chí Minh không trừu tượng, xa vời mà là những biểu hiện trong mỗi lời nói, mỗi việc làm của Người. Đạo đức Hồ Chí Minh là nói đi đôi với làm, mà làm thì phải có hiệu quả, Người cho rằng nếu làm gì cũng không có hiệu quả thì không phải là người có đạo đức. Đạo đức Hồ Chí Minh rất gần gũi, rất cụ thể và mang đầy đủ, sâu sắc giá trị truyền thống, tư tưởng nhân văn.

Chủ tịch Hồ chí Minh yêu cầu đạo đức người cán bộ cách mạng phải “trung với nước, hiếu với dân, yêu thương con người, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, tinh thần đoàn kết quốc tế trong sáng”. Người cho rằng “Mỗi đảng viên, mỗi người cán bộ từ trên xuống dưới đều phải hiểu rằng mình vào Đảng để làm đầy tớ cho nhân dân…làm đầy tớ cho nhân dân chứ không phải làm “quan” nhân dân”. Vì vậy, sinh thời Bác Hồ thường dùng hai chữ “công bộc” để nhắc cho mỗi cán bộ hiểu được chức vụ của mình. Người rất coi trọng việc xây dựng đạo đức cách mạng, trong đó nhấn mạnh việc ngăn ngừa vi phạm đối với cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo. Vì cán bộ lãnh đạo phạm sai lầm thì sẽ dẫn đến hậu quả rất nặng nề, những sai lầm đó là: “Trái phép… vì tư thù tư oán mà bắt bớ và tịch thu làm cho dân oán thán. Cậy thế… quên rằng dân bầu mình ra là để làm việc cho dân, chứ không phải để cậy thế với dân. Hủ hóa: ăn muốn cho ngon, mặc muốn cho đẹp, càng ngày càng xa xỉ…thậm chí lấy của công dùng vào việc tư, quên cả thanh liêm, đạo đức. Tư túi kéo bè, kéo cánh, bà con bạn hữu của mình không tài năng gì cũng kéo vào chức này, chức nọ, người có tài, có đức nhưng không vừa lòng mình thì đẩy ra ngoài… Chia rẽ: bênh vực lớp này, chống lại lớp khác, không biết làm cho các tầng lớp nhân nhượng lẫn nhau, hòa thuận nhau. Kiêu ngạo: lúc nào cũng vác mặt “quan cách mạng” lên. Tự cao, tự đại, ham địa vị, hay lên mặt. Ưa người ta tâng bốc mình, khen ngợi mình. Ưa sai khiến người khác. Hễ làm được việc gì hơi thành công thì khoe khoang vênh váo, cho ai cũng không bằng mình. Không thèm học hỏi quần chúng, không muốn cho người ta phê bình. Việc gì cũng muốn làm thầy người khác”. Để rèn luyện tu dưỡng đạo đức người cán bộ, Bác rất chú trọng việc “quét sạch chủ nghĩa cá nhân”. Người cho rằng “chủ nghĩa cá nhân là một thứ rất gian giảo xảo quyệt, nó khéo dỗ dành người ta đi xuống dốc. Nó là một thứ vi trùng rất độc, đẻ ra hàng trăm thứ bệnh: tham ô, hủ hóa, lãng phí, xa hoa, tham danh trục lợi, thích địa vị quyền hành, tự cao tự đại, coi thường tập thể, xem khinh quần chúng, độc đoán, chuyên quyền, quan liêu mệnh lệnh…”. Vì vậy, Bác dạy rằng “Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành nhiệm vụ cách mạng vẻ vang. Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống, nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Hồ Chủ tịch rất coi trọng công tác xây dựng cán bộ, Người cho rằng vấn đề cán bộ là vấn đề “rất trọng yếu, rất cần thiết”, “công việc thành công hay thất bại là do cán bộ tốt hay kém”.

Trong mỗi ngành, mỗi lĩnh vực Chủ tịch Hồ Chí Minh đều có những lời căn dặn, dạy bảo phù hợp với công việc.

Ngành Kiểm sát, kể từ khi mới thành lập đã được Bác Hồ căn dặn, chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát là trọng trách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho; Là cơ quan kiểm tra và giám sát việc chấp hành pháp luật của người khác, cán bộ Kiểm sát nhân dân hơn ai hết phải là những người gương mẫu chấp hành pháp luật phải “công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”. Kể từ đó, ngành Kiểm sát đã lấy đó làm tiêu chí để cán bộ trong ngành tu dưỡng rèn luyện. Trong quá trình hoạt động, ngành Kiểm sát đã thực hiện tốt nhiệm vụ của mình là bảo vệ pháp chế, chế độ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân; bảo vệ tài sản của nhà nước, của tập thể; bảo vệ tính mạng, tài sản, tự do, danh dự và nhân phẩm của công dân góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước. Những đức tính đó cán bộ ngành Kiểm sát đã thường xuyên tu dưỡng rèn luyện và nhiều lần tổ chức thi tìm hiểu để phát huy. Những đức tính đó được biểu hiện:

Công minh, là công bằng và sáng suốt. Biểu hiện trong thực hành công việc phải công bình với tất cả mọi người, không phân biệt thân, sơ, không tư ý, tư lợi mà luôn nghĩ đến lợi ích chung. Muốn vậy phải hiểu và tuân thủ các quy phạm pháp luật, các quy chuẩn đạo đức xã hội. Khi xét người, xét việc phải đặt mình vào hoàn cảnh của người để xét và phải có lòng khoan dung để phân biệt rõ ràng thực, hư để hành động cho sáng suốt. Theo đó “nếu xét người, xét việc không công bằng thì bất bình, đem cái bất bình cho là bình thì không phải bình nữa; tâm không sáng thì chẳng thật, đem cái chẳng thật mà cho là thật thì cái thật không còn là thật nữa” và như vậy thì không phải là công minh.

Chính trực, là có tính ngay thẳng. Chính là quan trọng, đích xác, trái với tà ngụy, không thành thực. Yêu cầu của chính trực là phải thiện lương, thật thà, luôn hướng về những điều phù hợp đạo lý, lòng luôn hướng về nhân nghĩa, tuân thủ pháp luật. Trong thực hành công việc phải chân thành, chính xác, kịp thời, đồng thời phải có tính mềm dẻo không a dua, xu phụ (theo hùa), không gay gắt nghiêm ngặt quá. Nếu vì tư ý mà thành kiến, thiên lệch sự thật, che điều gian, giấu điều họa, không nghĩ đến điều quần chúng oán ghét thì không phải là chính trực.

Khách quan, là cái tồn tại bên ngoài, không phụ thuộc vào ý thức, ý chí con người. Như vậy khi thực hành công việc phải xem xét, nhận thức sự vật, hiện tượng với tính cách là cái tồn tại ở ngoài ý thức chủ quan của con người, phải xem xét đúng như nó vốn có trong thực tế. Muốn vậy đòi hỏi phải phát huy tính năng động và sáng tạo của ý thức trong quá trình phản ánh sự vật. Muốn đạt tới tính khách quan phải phát huy nỗ lực chủ quan trong việc tìm ra những phương pháp tư duy và hoạt động thực tiễn để từng bước thâm nhập vào bản chất sự vật. Khách quan là phải tránh tư duy sai lầm, áp đặt chủ quan duy ý chí trong nhận thức và hoạt động thực tiễn.

Thận trọng, là đắn đo, suy tính cẩn thận trong hành động để tránh sai sót. Yêu cầu của thận trọng là sáng suốt để phân biệt phải trái, nghiêm túc trong công việc. Phải xem xét khách quan và nhận thức bao quát toàn diện tất cả các mặt, các yếu tố trong các mối liên hệ của người, của việc để tìm ra bản chất; phải tìm ra được những nguyên nhân, nguồn gốc phát sinh của sự vật, hiện tượng, tìm những mâu thuẫn để giải quyết. Thận trọng là trong thực hành phải tránh việc xem xét người hay công việc một cách trực quan, suy diễn thuần túy.

Khiêm tốn, là nhã nhặn, không khoe khoang, có thái độ đúng mức trong việc đánh giá bản thân, không tự mãn, tự kiêu, không cho mình là hơn người. Khiêm tốn yêu cầu phải biết trọng phẩm giá, phân biệt rõ được sự khen, sự chê, không dùng quyền thế để khinh mạn, hách dịch, đè nén người, không dùng kiến thức để dối trá người. Luôn cầu thị và tích cực học hỏi, rèn luyện phẩm chất đạo đức bản thân và hòa đồng với mọi người.

Những đức tính đó có giá trị rất lớn trong việc hình thành nhân cách con người, là thước đo để đánh giá con người, là chuẩn mực cho việc rèn luyện, tu dưỡng về trí tuệ, tình cảm, nghị lực của con người, được biểu hiện là sự thống nhất giữa đạo đức trong thi hành nhiệm vụ với đạo đức đời thường, là mối quan hệ giữa bản thân với công việc, là sự kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, quan liêu, tham nhũng; biết thực hành tiết kiệm chống lãng phí; xây dựng mối đoàn kết trong nội bộ, trong quần chúng.

Đối với ngành Kiểm sát nhân dân hiện nay, yếu tố có tính chất quyết định là đội ngũ cán bộ. Vì vậy cần quan tâm đào tạo xây dựng đội ngũ cán bộ vững vàng về lập trường chính trị, có kiến thức vững về chuyên môn nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức trong sáng. Đồng thời mỗi cá nhân phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện tư cách đạo đức mà Bác Hồ đã dạy và học tập những tấm gương mẫu mực của ngành, chấp hành tốt kỷ luật nghiệp vụ, pháp luật của Nhà nước; luôn lấy tinh thần đoàn kết là sức mạnh, nỗ lực phấn đấu vương lên, gương mẫu thực hiện tốt nhiệm vụ; xây dựng đơn vị làm việc với phong cách dân chủ, gắn bó với tập thể, sâu sát với quần chúng, khuyến khích phát huy tính năng động, sở trường năng lực cá nhân, tạo không khí vui tươi trong từng đơn vị.