Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huếhttps://vkshue.gov.vn/assets/images/logo.png
Thứ ba - 05/03/2024 04:5268.3110
Các nhà khoa học đã nghiên cứu và chứng minh bộ não con người có khả năng ghi nhớ hình ảnh nhanh hơn so với ký tự chữ viết, chính vì thế phương pháp ghi nhớ bằng sơ đồ tư duy đã ra đời. Sau đây hãy cùng chúng tôi tìm hiểu tất tần tật những điều thú vị về phương pháp ghi nhớ này và cách làm sơ đồ tư duy đẹp nhanh chóng, hiệu quả nhất.
1. Sơ đồ tư duy là gì?
Sơ đồ tư duy hay Mindmap là phương pháp ghi chú sáng tạo bằng cách thể hiện các ý tưởng qua các từ ngữ ngắn gọn (keyword) kết hợp cùng hình ảnh và màu sắc sống động. Trong đó, chủ đề chính sẽ được đặt ở trung tâm, theo đó là các phân nhánh chứa những thông tin nhỏ hơn, cứ như vậy một mạng lưới các thông tin liên kết với nhau sẽ được hình thành.
Trong thực tế, Mindmapđược ứng dụng khá nhiều trong học tập cũng như công việc. Trong học tập, việc sử dụng sơ đồ để tổng hợp kiến thức sẽ giúp học sinh dễ dàng nhớ bài và nâng cao hiệu quả học tập hơn. Trong công việc, sơ đồ tư duy có thể được dùng như một công cụ phân tích vấn đề, từ đó người làm có cái nhìn tổng quan nhất về sự việc và dễ dàng tìm ra hướng giải quyết hiệu quả.
2. Những lợi ích của sơ đồ tư duy
Mindmap là phương pháp ghi nhớ vô cùng hiệu quả, giúp bạn dễ dàng giải quyết những vấn đề sau đây:
Có cái nhìn tổng quan về thông tin: Trong Mindmap, một chủ đề trung tâm sẽ được thể hiện bằng nhiều nhánh con chứa các nội dung cốt lõi, các hình ảnh và mối liên hệ được xâu chuỗi với nhau. Qua đó, sơ đồ tư duy sẽ cho ta cái nhìn khái quát nhất về thông tin.
Dễ dàng xử lý thông tin và ghi nhớ: Chuỗi các thông tin được hệ thống một cách chính xác, các liên kết giữa các đối tượng được liệt kê tường tận, tạo điều kiện cho bộ não dễ dàng nắm bắt, xử lý và ghi nhớ thông tin.
Kích thích sự sáng tạo và tư duy logic: Sơ đồ tư duy được tạo nên từ chữ viết, hình ảnh, màu sắc kết nối với nhau bằng những đường nối, mũi tên,… Điều này giúp người lập có thể phát khu khả năng sáng tạo của mình để tạo ra một sáng tạo, bắt mắt mà vẫn đảm bảo tính logic, dễ hiểu.
Phác thảo những ý tưởng độc đáo: Ngoài việc tổng hợp thông tin, sơ đồ tư duy còn được xem là phương pháp rất hữu hiệu để thể hiện những ý tưởng một cách tổng quan và đầy đủ nhất. Nó giúp người nghe hiểu nhanh hơn về ý tưởng đang trong giai đoạn chưa hình thành thực tế.
3. Tổng hợp các loại sơ đồ tư duy phổ biến hiện nay Sau đây là tổng hợp các loại sơ đồ tư duy phổ biến thường được sử dụng trong học tập và công việc:
3.1 Sơ đồ tư duy hình tròn (Circle Map) Sơ đồ hình tròn sử dụng một hình tròn lớn bao quanh một hình tròn nhỏ bên trong. Vòng tròn nhỏ sẽ thể hiện ý tưởng trọng tâm hay chủ đề chính, còn vòng tròn lớn là các ý kiến bổ trợ, giúp làm rõ hơn cho chủ đề chính. 3.2 Sơ đồ tư duy bong bóng (Bubble Map) Sơ đồ bong bóng sẽ bao gồm một hình tròn ở trung tâm thể hiện chủ đề chính, bao quanh sẽ là những quả bóng tròn nhỏ được liên kết với hình tròn ở trung tâm. Những liên kết này giúp người xem dễ dàng nhận ra mối liên quan giữa các thông tin nhỏ với chủ đề chính. 3.3 Sơ đồ tư duy bong bóng đôi (Double Bubble Map) Sơ đồ bong bóng đôi hay còn gọi là là biểu đồ Venn, thường được dùng để so sánh sự tương đồng và khác biệt giữa 2 chủ đề. Tại trung tâm sẽ là 2 vòng tròn lớn thể hiện chủ đề chính, bao quanh sẽ là những bong bóng tròn nhỏ. Tại những bong bóng có kết nối giao nhau giữa 2 chủ đề chính sẽ là sự tương đồng. Những bóng tròn không giao nhau giữa 2 vòng tròn lớn sẽ chứa những đặc điểm khác biệt của 2 chủ đề được đề cập. 3.4 Sơ đồ tư duy hình cây (Tree Map) Sơ đồ hình cây được thể hiện giống như một cái cây với nhiều nhánh. Cách vẽ sơ đồ cây rất đơn giản. Phần trên cùng sẽ là chủ đề chính, bên dưới là các ý tưởng hay chủ đề phụ và bên dưới nữa sẽ là các thông tin liên quan. Sơ đồ tư duy cây phù hợp khi sử dụng để phân loại và sắp xếp thông tin. 3.5 Sơ đồ tư duy dạng luồng (Flow Map) Sơ đồ dạng luồng khá giống với một lưu đồ, giúp trình bày trực quan về quá trình hoặc tổ hợp các bước được kết nối để tạo thành tiến trình của một chủ đề chính nào đó. Sơ đồ dạng luồng thường được dùng để mô tả các bước hướng dẫn hay quá trình của một sự vật, sự việc. 3.6 Sơ đồ tư duy đa luồng (Multi Flow) Sơ đồ đa luồng được thể hiện với một sự kiện chính ở giữa và kết nối với những thành phần khác ở 2 bên trái và phải. Bên trái sẽ là nguyên nhân và bên phải sẽ là những tác động hay kết quả của sự kiện đó gây nên. 3.7 Sơ đồ tư duy dấu ngoặc (Brace Map) Sơ đồ dấu ngoặc giống như một sơ đồ hình cây theo hàng ngang, liệt kê toàn bộ các thành phần. Loại sơ đồ này thường dùng để tổng hợp thông tin thay vì phân nhánh như sơ đồ cây đứng. 3.8 Sơ đồ tư duy dạng cầu (Bridge Map) Sơ đồ dạng cầu cũng là một trong các sơ đồ tư duy đẹp, thường được dùng để tìm những điểm giống nhau giữa nhiều thành phần và tạo ra sự suy diễn tương đồng.
4. Hướng dẫn cách vẽ sơ đồ tư duy đẹp, đơn giản 5 Bước sau đây sẽ giúp bạn tạo nên một sơ đồ tư duy đẹp, đơn giản và nhanh chóng:
Bước 1: Tạo một ý tưởng trung tâm Ý tưởng trung tâm hay chủ đề chính là điểm bắt đầu khi vẽ sơ đồ tư duy và tượng trưng cho ý chính mà bạn muốn làm rõ. Ý tưởng chính này bạn sẽ đặt ở vị trí chính giữa trang, có thể thêm hình ảnh đại diện để Mindmap được thu hút và kích thích thị giác người xem hơn. Bước 2: Thêm các nhánh chính, nhánh con Bước tiếp theo khi vẽ sơ đồ tư duy là tạo các nhánh. Các nhánh chính sẽ xuất phát từ hình ảnh trung tâm là chủ đề chính. Mỗi nhánh chính sẽ khai thác về một mặt quan trọng của chủ đề chính, từ đó tiếp tục rẽ ra thành các nhánh con nhỏ hơn để khai thác sâu hơn về các mặt của chủ đề. Ưu điểm của sơ đồ tư duy là bạn có thể liên tục thêm các nhánh mới mà không bị giới hạn bởi một vài lựa chọn. Khi bạn cố gắng thêm nhiều nhánh hơn, bộ não của bạn cũng sẽ được kích thích đưa ra nhiều ý tưởng mới hơn. Bước 3: Thêm từ khóa vào sơ đồ Từ khóa chính là ý tưởng cho các nhánh của sơ đồ tư duy. Khi bạn thêm một nhánh, bạn cũng cần thêm một từ khóa cho nhánh đó. Việc sử dụng các từ khóa sẽ giúp kích thích não bộ và cho phép bạn ghi nhớ một số lượng lớn thông tin dễ dàng hơn. Lưu ý nếu bạn dùng một từ khóa cho một số lượng liên kết lớn sẽ tốt hơn là sử dụng nhiều từ hay nhiều cụm từ. Ví dụ: bạn dùng cụm từ “Bữa tiệc sinh nhật” cho một nhánh thì bạn sẽ bị giới hạn trong chủ đề chỉ nói về bữa tiệc. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng từ khóa “Sinh nhật” thì bạn có thể phát triển thêm từ khóa khác như bữa tiệc, bánh kẹo, quà tặng,… Bước 4: Phân màu cho các nhánh Màu sắc là một yếu tố quan trọng khi thiết kế một sơ đồ tư duy. Màu sắc giúp kích thích não bộ của bạn tạo ra các phím tắt tinh thần. Điều này cho phép bạn phân loại, highlight và phân tích các thông tin và đồng thời xác định thêm nhiều kết nối mà trước đây chưa từng được phát hiện. Vì thế, hãy phân chia màu sắc hợp lý và hài hòa cho từng nhánh của Mindmap. Việc dùng nhiều màu sắc sẽ làm cho hình ảnh trở nên hấp dẫn và bắt mắt hơn so với chỉ dùng hình ảnh đơn sắc. Bước 5: Trang trí sơ đồ tư duy bằng hình ảnh Hình ảnh có sức mạnh truyền đặt nhiều thông tin hơn một từ, một câu hay thậm chí cả một đoạn văn. Chúng thường được não bộ xử lý ngay lập tức và đóng vai trò kích thích thị giác để gợi nhớ lại thông tin. Hơn nữa, hình ảnh còn là ngôn ngữ toàn cầu mà tất cả mọi người dù đến từ đất nước nào cũng có thể hiểu được hình ảnh. Do đó, hãy trang trí Mindmap của bạn bằng những hình ảnh sinh động để minh họa cho các ý ở từng nhánh để tạo ra một sơ đồ tư duy đẹp sáng tạo.